Толковый словарь таджикского языка (в 2 томах). — Душанбе, НИИ языка и литературы им. Рудаки. Под редакцией Сайфиддина Назарзода. 2008.
қиёс — [قياس] а 1. андоза гирифтан миёни ду чиз, андозагирӣ, муқоиса 2. фалc. шакли хулосабарорӣ, ки аз ду муқаддима як хулосаи мантиқӣ бароварда мешавад (силлогизм); қиёс кардан а) ду чизро бо ҳам муқоиса кардан; б) тахмин кардан; дарёфтан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
муқобила — (муқобала) [مقابله] а 1. рӯ ба рӯ истода бо якдигар баробарӣ кардан; рӯбарӯшавӣ 2. муқоиса: муқобилаи матни чопӣ бо асл; муқобила кардан а) ниг. муқобилат кардан; б) муқоиса кардан 3. риёз. қисме аз илми ҷабр, муодила: ҷабр ва муқобила … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ба — [به] пешоянд 1. самти равона шудани амалро мефаҳмонад: ба боло, ба поён, ба хона; ба пеши… дар назди…, дар наздикии…: ба пеши бародараш рафт; ба сари… а) ба сӯи… ба тарафи…: ба сари ҷӯй рафт; б) ба болои…: офтоб ба сари девор афтод 2. нисбат… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
беқиёс — [بي قياس] 1. беҳамто, беназир; ғайри қобили муқоиса, муқоисанашаванда 2. беандоза, аз ҳад зиёд: беқиёс шод шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
дирӯза — [ديروزه] 1. мансуб ба дирӯз; рӯзи гузашта рӯйдода: борони дирӯза, маҷлиси дирӯза, мулоқоти дирӯза, ҳодисаи дирӯза 2. маҷ. собиқ, пештара: бандаи дирӯза, тифли дирӯза; нисбат ба дирӯза назар ба рӯзи гузашта, дар муқоиса бо рӯзи гузашта … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
иҷтиҳод — [اجتهاد] а. кит 1. кӯшиш кардан, ҷидду ҷаҳд кардан; кӯшиш, саъй, ҷидду ҷаҳд 2. дарёфтан, дарк кардани масъалаҳои шаръӣ дар муқоиса бо Қуръон, ҳадис ва ривоятҳо; дар бар гирифтани илми фиқҳ, муҷтаҳид шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
қиёсан — [قياساً] а 1. аз рӯи қиёс, ба таври муқоиса 2. аз рӯи тахмин, тахминан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
қобил — I [قابل] а 1. қобилиятнок, истеъдоднок, мустаид, лаёқатманд; қобили ҳунаре донистан касеро ба ҳунаре лоиқ ҳисоб кардан 2. лоиқ, сазовор, муносиб; қобили чизе (ё коре) а) сазовори (лоиқи) коре ё чизе, арзанда ба коре ё чизе: қобили мадҳ, қобили… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
матн — [متن] а. чизи навишташуда, навиштаи аслии китоб, рисола ва ғ. (ба истиснои ҳошия ва шарҳ): матни адабӣ, матни маърӯза, матни танқидӣ // матни интиқодӣ матни асаре, ки бо муқоиса, тадқиқ ва ба эътибор гирифтани фарқи дастнавис ва нусхаҳои мавҷуди… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
муқобил — [مقابل] а 1. рӯ ба рӯ 2. зид, нақиз: муқобили… збш. аз ҷиҳати маъно зид; акси маънои…, антоними…: калимаи «гарм» муқобили «сард» аст 3. мухолиф, зидбаромада; аз муқобил аз рӯ ба рӯ, аз пеш; ба муқобили… а) рӯ ба рӯи…. рӯёрӯи…; б) бар зидди…; в)… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
